Poznaj "Sekrety białej. Kamienica" Agnieszka Panasiuk

Zagadki z przeszłości, które rzutują na współczesność. Wydarzenia bieżące, które potrafią zachwiać równowagę i doprowadzić do tragedii. Wydawać by się mogło, że spokojne i poukładane życie bohaterki zmierza we właściwie obranym kierunku, jednak wystarczy moment, by wszystko obrócić w perzynę, a także wywołać niepokój w sercu. W ten właśnie sposób Agnieszka Panasiuk zaczyna nowy cykl książek obyczajowo - historycznych. 

Dorota jest już na finiszu przygotować do ślubu z ukochanym mężczyzną, spełnia się również w pracy, ma dobre relacje z rodzicami i grono przyjaciółek na dobre i złe. I to właśnie w tym momencie w jej życiu dochodzi do kilku wydarzeń, które całkowicie zaburzą jej obraz świata i każą zastanowić się nad dalszym postępowaniem. Prawdziwa twarz narzeczonego, którą przypadkowo odkrywa Dorota, a także załamanie przyjaźni, zmusza dziewczynę do działania. Jednocześnie odkrywa również pewien list, który jej rodzice próbują ukryć, a który być może wstrząsnąć jej życiem w posadach. Czy bohaterka poradzi sobie z ogromnym obciążeniem? 

Dorotę oraz jej przyjaciółki poznajemy w czasach szkolnych, kiedy snują marzenia o przyszłości. Chyba właśnie dlatego cztery bohaterki szybko stają się bliskie. Właściwie wydarzenia mają miejsce lata później, a na pierwszy plan wysuwa się Dorota, która kończy przygotowania do ślubu. Przyjaźń przetrwała zarówno czas jak i odległość, więc cztery przyjaciółki zjeźdzają się do Białej Podlaskiej. Szykuje się wieczór panieński i ślub z prawdziwego zdarzenia. Bardzo szybko jednak szczęście się kończy, Dorota zostaje postawiona przed próbą, którą nie każdy jest w stanie przetrwać. 

Autorka prowadzi wydarzenia dwutorowo. Współczesna Biała Podlaska, z problemami i próbą poradzenia sobie z emocjami, przeplata się tu z wydarzeniami podczas II wojny światowej. Ciężar emocjonalny zostaje w przeszłości, gdzie wydarzenia, w których biorą udział bohaterowie, decyduje o ich przyszłym życiu. To historia trudna i tragiczna, jak wiele podobnych z tamtych lat. Ciesze się, że autorka zdecydowała się pokazać II wojnę światową w swoim mieście, przedstawić losy bohaterów, zwracając szczególną uwagę na Żydów i getto, które zostało bardzo tragicznie zrównane z ziemią. Takie obrazy, choć bardzo trudne, pokazują szerszą perspektywę II wojny, która nie kończy się na warszawskim gettcie i jego historii. 

Książka ma stosunkowo niewielką objętość, a co za tym idzie, część wydarzeń nie jest rozwiniętych. Podczas lektury miałam wrażenie, że te współczesne bardzo szybko biegną, czasem przeskakując pewne etapy emocji. Ale myślę też, że to w takimś stopniu zabieg celowy, dzięki któremu wydarzenia z przeszłości i ich ciężąr są mocniej wyeksponowane. Bohaterka z różnych powodów, szuka śladów przeszłości w różnych archiwach, zarówno w Białej jak i innych miejscach. Te poszukiwania niezwykle mocno uświadamiają, jak niewiele zostało informacji. 

Nie spodziewałam się takich emocji i obrazów, które nadal siedzą mi w głowie, a które pokazały mi nowy element czasów wojennych. Współczesne wydarzenia są w pewnym sensie przeciwwagą, bo choć nie jest sielankowo, to czas, w jakim przyszło żyć Dorocie, pozwala jej podnieść się z kolan po osobistej tragedii i pójść dalej, odnaleźć lepsze życie, które może być bardzo szczęśliwe. 

"Kamienica" to pierwszy tom serii, która osadzona jest w Białej Podlaskiej i łączy ze sobą współczesność z czasami wojny. Historia współczesna łączy się z przeszłością, pokazując tragizm tamtych czasów i bestialstwo ludzi, ale również wybory, które dają wiarę w człowieczeństwo. Getto żydowskie, które powstało w tamtych czasach w mieście i jego tragiczny koniec. To pozycja, która wywołuje wiele emocji. 

• Autor: Panasiuk Agnieszka
• Tytuł: Kamienica
• Seria: Sekrety Białej #01
• Wydawnictwo: Szara Godzina
• Liczba stron: 248
• Premiera: 24 maj 2023

Rozwiń

A właśnie, że "To nie ja" Karmele Jaio

Ta niewielka objętościowo książka niesie ze sobą ogromny przekaz emocjonalny, ukazując przekrój społeczeństwa, pochylając się nad kobietami w wieku, który rzadko jest dostrzegany. Baskijska autorka w swoich opowiadaniach porusza bardzo różne emocje, podgląda bohaterki, czasem przez krótką chwilę zaglądając do ich domów, czasem zatrzymując się na dłużej. Dzieli je niesamowicie wiele, ale okazuje się, że łączy równie dużo.

"Czy to nadal ja?

Bohaterki czternastu opowiadań Karmele Jaio to kobiety po czterdziestce. Łączy je wiek, bagaż doświadczeń oraz życie w cieniu decyzji, które niegdyś podjęły. Różni status ekonomiczny, pochodzenie i temperamenty. Ze zdziwieniem obserwują swoje zmieniające się ciała, niepokoją oznakami starzenia, tęsknią za wyidealizowaną przeszłością i młodością, mierzą z rutyną małżeńskich relacji. Czują, że nie odnalazły własnego miejsca, i chcą wykorzystać czas, jaki im pozostał.

Opowieści tych kobiet to historie ze zwyczajnego życia. Ona spotyka na ulicy dawną miłość. Dwie przyjaciółki spędzają wieczór w barze. Matka przygotowuje urodzinowe przyjęcie dla swojego synka. Te odpryski codzienności doskonale oddają złożony charakter kobiecego świata. Autorefleksyjność i ironiczny humor bohaterek tworzą z tego wielogłosu słodko-gorzką mozaikę."

To trudne. Prosić o pomoc. Trudniejsze, niż ją ofiarować.

Historie pojawiające się w tym zbiorze opowiadań pokazują kobiety, które znalazły się na zakręcie. Mierzące się z bardzo różnymi problemami, a szczególnie z upływem czasu i wiążącym się z nim konsekwencjami. Bardzo często są to zmiany, jakie zauważają we własnym organizmie, długoletni związek, w którym partnerzy zaczynają się ze sobą rozmijać, chęć odcięcia się od dzieciństwa i podążanie swoją drogą, starość rodziców, chęć posiadania dzieci przy nieposiadaniu partnera. Każda z bohaterek pokazuje swój wycinek życia, który uświadamia czytelnikowi jak różne są kobiety, ze swoimi marzeniami i problemami, z poglądem na świat i codziennym postępowaniem. W obecnych czasach przekroczenie czterdziestego roku życia wiąże się z wielkimi zmianami i widać to doskonale w historiach przytoczonych kobiet. 

Autorka w niektórych historiach zagląda do bohaterek dosłownie na moment, pozwalając dostrzec wątek, ale nie rozwijając go, a innym razem poświęca danej kwestii więcej czasu, pokazując zmiany. Opowiadania poruszają bardzo współczesne problemy, jedno z nich dotyka czasu lockdownu i związanych z nim ograniczeń. 

Jakby to, że nie mam u swego boku mężczyzny, miało mnie powstrzymać przed byciem matką. 

Każdy inaczej odbierze poszczególne historie, dla mnie jedne były bliższe inne dalsze. Nie wszystkie historie czytałam z taką samą przyjemnością, ale były takie, które bardziej zapadły mi w pamięć. Jednym z nich jest historia kobiety, która robi wszystko, żeby odciąć się od dzieciństwa i warunków, w jakich się wychowała, stara się być nowoczesna i niezależna. Spotkanie sąsiadki uświadamia jej coś, czego nie podejrzewała. Drugim takim opowiadaniem jest historia kobiety, która marzy o macierzyństwie i postanawia adoptować dziecko. Oba opowiadania zawierają ogrom bardzo różnych emocji, które poruszają podczas czytania. 

"To nie ja" to zbiór opowiadań, które pokazuje kobiety w średnim wieku z bardzo różnych środowisk, znajdujących się na różnych etapach swojego życia i mierzących się z różnymi problemami. Bohaterki łączy jednak świadomość dojrzałości, przemijania i problemy z akceptacją aktualnego stanu rzeczy. Ich wybory wiążą się często z chęcią zmiany, z poszukiwaniem siebie i z próbą odkrycia co jest najważniejsze. Lektura tej pozycji pozwala na refleksje, niezależnie od wieku. Krótkie opowiadania dają możliwość powolnej lektury poszczególnych historii. 

Zobaczyłam w wyobraźni matkę, jak odchylona do tyłu ciągnie osła. Nas również tak ciągnęła, dopóki nie dorosłyśmy, a teraz to my zaczynamy ciągnąć ją. Jest już stara. Zawsze wierzysz, że twoja matka się nie zestarzeje, że musi tu być, zawsze gotowa, żeby się o nią zatroszczyć.

• Autor: Jajo Karmele
• Tytuł: To nie ja
• Tytuł oryginalny: No soy yo
• Tłumaczenie: Maja Gańczarczyk
• Wydawnictwo: bo.wiem
• Liczba stron: 160
• Premiera: 18 maj 2023

Rozwiń

Czym jest "Klątwa Langerów" Wioletta Sawicka

Burzliwy wiek XX pozwalał na wiele zmian - społecznych, politycznych i gospodarczych. Polska mogła podnieść się z kolan, odrodzić jako państwo, odkryć swoje korzenie. Jednak wiele rejonów współczesnej Polski nie miało łatwego zadania. Zamieszkiwały je różne grupy, czasem bardzo odmiennych narodowości. Jak w takim wypadku wybrać, która ojczyzna jest tą prawdziwą? Często pojawiały się też kwestie związane z rozwojem i majętnością. Warmia po zakończeniu I wojny światowej, podczas tworzenia nowych granic europejskich miała do wyboru Polskę i Niemcy. Jak wybrać? 

Rodzina Langerów, jak wiele innych zamieszkałych na Warmii, staje przed dylematem, na które państwo zagłosować podczas nadchodzącego plebiscytu - odradzającą się Polskę, czy bogate Niemcy. W chałupie mieszkają Polacy, więc wybór jest oczywisty. Choć Niemcy zamieszkujący okolicę robią wszystko, żeby zmienić głosy - zdarzają się napady, zdarza się przekupstwo. Langerom rodzi się córka, mała Lizka, która staje się oczkiem w głowie całej rodziny. Tej samej nocy kilkuletni syn bogatego niemieckiego gospodarza zostaje znaleziony przez Langera i przywieziony do chałupy. Dwójka dzieci należy do dwóch różnych światów, a jednak znachorka widzi niepokojące wizje, które łączą oboje.

Nie czytałam wcześniejszych tytułów autorki, dzięki temu ze świeżą głową poznałam historię z "Klątwy Langerów". Autorka pokazała mi świat, który był mi obcy. Nie pamiętam, żebym wcześniej czytała historię osadzoną na Warmii, szczególnie w czasie kiedy Polska kształtowała się na nowo. Poznałam trudne relacje mieszkańców tamtych ziem. Polacy i Niemcy, żyjący od lat razem, teraz muszą dokonać wyboru kraju, w których chcą żyć. Ta decyzja powoduje wiele konfliktów, pokazuje trudne losy biednych chłopskich rodzin, które nie mogą liczyć na ochronę. Mieszkający w tym rejonie Niemcy są o wiele bogatsi, dzięki czemu mogą pozwolić sobie na porządną propagandę przeciwko Polsce, która w tym czasie musi mierzyć się z najazdem Armii Czerwonej. Bojówki niemieckie zmuszają chłopów często siłą, aby głosowali na dobrze znane Prusy. 

Na podstawie rodziny Langerów, którzy są zdecydowani na wybór Polski, pomimo szykan i wszelkich innych negatywnych skutków swoich decyzji, autorka pokazuje czasy, w którym przyszło żyć bohaterom. I choć najbardziej widoczną kwestią jest właśnie zbliżający się plebiscyt i wszystkie wydarzenia, które wokół niego oscylują, to również niezwykle istotne jest codzienne życie bohaterów. Znój dnia codziennego, radzenie sobie z biedą i niepewnością jutra. Szukanie pieniędzy, żeby mieć na podatek a także zwrot pożyczki. 

Autorka obdarła wyidealizowany świat tamtych czasów z wszystkich później doszywanych pięknych elementów. Pokazała wszystkie te kwestie, które były niezwykle problematyczne i bolesne w życiu na wsi, szczególnie w momencie szukania swojej tożsamości narodowej. I to sprawiło, że ciężko oderwać się od lektury. Choć pewnie miałam tą przewagę, że nie byłam świadoma, jak zakończył się plebiscyt, nie oceniałam wyborów bohaterów oraz powodów, które nimi kierowały. 

Pierwszy tom kończy się w momencie, który zmusza do poznania kontynuacji. Autorka nie szczędzi bohaterom nieszczęść, nie wygładza wydarzeń, nie znajduje sposobów, które stworzyłyby ich życie lepszym. A jednocześnie ich trwanie w swoich postanowieniach, codzienna walka z codziennością pokazują, jak bardzo twardymi ludźmi byli. Walka Polacy - Niemcy to jedno, ale równie ciekawie pokazany jest rozłam w polskich mieszkańcach ziem. Wiele z nich nie czuje przynależności z krajem, którego nie znają, wolą wybrać to co znane i pewne. Szczególnie jeśli, za właściwe głosowanie można dostać pieniądze.

"Klątwa Langerów" to początek historii, opisującej rodzinę polską mieszkającą na terenie Warmii chwilę po zakończeniu I wojny światowej. W przededniu plebiscytu, który ma zdecydować o przyszłości tych ziem. Autorka oddaje walkę wewnętrzną między mieszkańcami, trudne wybory oraz mozolną codzienność. Ta historia jest wciągająca, pokazuje nocy fragment historii Polski, który dotąd rzadko gościł w powieściach. 

Recenzja pisana dla portalu: 

• Autor: Sawicka Wioletta
• Tytuł: Klątwa Langerów
• Seria: Opowieść warmińska #01
• Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
• Liczba stron: 264
• Premiera: 07 marzec 2023

 

Rozwiń

Jak żyły "Chłopki. Opowieść o naszych babkach" Joanna Kuciel-Frydryszak

Jak bardzo zmieniła się polska wieś w przeciągu stu lat, jak bardzo zmienili się jej mieszkańcy - w poglądach, sposobie życia, spojrzeniu na świat? Pańszczyzna zniesiona przed kilkudziesięciu lat miała poprawić los chłopów, dać im szansę na lepsze życie, ale czy rzeczywiście tak było? Dwudziestolecie międzywojenne było pewnym przełomem przed tym co kiedyś, a tym co miało dopiero nadejść. Jak wyglądało to życie? 

Autorka Służących do wszystkiego wraca do tematu wiejskich kobiet, ale tym razem to opowieść zza drugiej strony drzwi chłopskiej chałupy. Podczas, gdy Maryśki i Kaśki wyruszają do miast, by usługiwać w pańskich domach, na wsiach zostają ich siostry i matki: harujące od świtu do nocy gospodynie, folwarczne wyrobnice, mamki, dziewki pracujące w bogatszych gospodarstwach. Marzące o własnym łóżku, butach, szkole i o zostaniu panią. Modlące się o posag, byle „nie wyjść za dziada” i nie zostać wydane za morgi. Dzielące na czworo zapałki, by wyżywić rodzinę. Często analfabetki, bo „babom szkoły nie potrzeba”.

Nasze babki i prababki.

Autorka przedstawia obraz wsi w okresie XX-lecia międzywojennego przez pryzmat kobiet. Świat, który może wydawać nam się w jakimś stopniu znany, okazuje się czubkiem góry lodowej, a to co ukazuje się po lekturze powieści, może jeżyć włos na głowie. Od najwcześniejszych lat gonione do pracy ponad siły, gdzie nauka jest momentem oddechu, a kończy się zazwyczaj dla dziewczyn po przyswojeniu czytania i rachunków, bo więcej nie jest im potrzebne. Ślub z człowiekiem, który ma więcej ziemi i który pozwoli powiększyć skromny dobytek, jest kolejnym etapem pracy do upadłego, gdzie matka i żona jest na ostatnim miejscu w domu. Głód, liczenie się z każdym groszem i ciągła praca. Taki obraz wyłania się z tej książki.

Czy tak było wszędzie? Czy ludzie mogli znaleźć szczęście mimo takiego życia? Z pewnością nie było jedynie czarno. Zresztą nawet podczas lektury autorka wspomina, że wschód polski a zachodnie ziemię wyraźnie się od siebie różniły. Niektóre rodziny chciały lepszego życia dla swoich dzieci, w tym również dla córek, starały się je kształcić. Niektóre młode kobiety decydowały się na emigrację zarobkową, do krajów Europy ale również do Ameryki, w tym Kanady. 

Wśród tych czarnych obrazów przeszłości poruszane są takie wątki jak leczenie, wiara, edukacja, emancypacja, stosunek do Żydów, a także poglądy polityczne. Widać powolną zmianę w poszczególnych osobach jak i większych społecznościach. Uniwersytety ludowe, które nie raz borykają się z niechęcią społeczeństwa i władz. 

Autorka posiłkowała się licznymi dokumentami i pracami z tamtych lat, w treść wplecione są pamiętniki, wspomnienia, prace konkursowe, dokumenty na temat wsi. To wszystko pozwala odrobinę poznać spojrzenie ludzi tamtych lat. W treść lektury wplecione są również rozmowy z potomkami kobiet, które żyły w tych trudnych czasach. 

W tym wszystkim można zadumać się nad tym jak poglądy mieszkańców wsi mają wpływ na nas dzisiaj. Większość z nas ma wśród swoich przodków chłopów, nasze prababki, babki, może matki, przeniosły na nas często różne poglądy. Może wydawały się nam niedorzeczne, ale na pewno w jakiś sposób na nas wpłynęły. 

Sama podczas lektury nie raz zatrzymałam się i pomyślałam, że tak, babcia w ten sposób patrzyła na świat, to powiedzenie nie raz wychodziło z jej ust. Często było to dla mnie niezrozumiałe w tamtym czasie, burzyłam się, że nie rozumie tego, że teraz mogę coś zrobić inaczej. I dlatego też myślę, że ta książka jest ważna, nie tylko żeby poznać jak żyli ludzie przed stu laty, ale również żeby zrozumieć, jaki wpływ mieli i mają na nas obecnie. 

"Chłopki. Opowieść o naszych babkach" to obraz polskiej wsi w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Autorka skupia się na kobietach, ich roli w społeczeństwie, przestawia wszystkie problemy z jakimi przyszło się im mierzyć. Obraz, jaki wyłania się z tej lektury jest smutny i przerażający. Wiele z kwestii, które poruszyła autorka, nie było mi dotychczas znane. Mam jednak wrażenie, że przekrój przez problemy jest dość szeroki i pokazuje różne strony życia na wsi w tamtych czasach. Zdecydowanie warto ją poznać. 

• Autor: Kuciel-Frydryszak Joanna
• Tytuł: Chłopki. Opowieść o naszych babkach
• Wydawnictwo: Marginesy
• Liczba stron: 496
• Premiera: 17 maj 2023

Rozwiń