Chiny jednego dziecka to książka, która już od pierwszych stron pokazuje, jak łatwo „szufladkujemy” Chiny, nie zagłębiając się w ich złożoność. Tymczasem Kraj Środka okazuje się znacznie bardziej różnorodny i wielowymiarowy, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Reportaż napisany przez trójkę Polaków mieszkających w Chinach pozwala spojrzeć na ten kraj z perspektywy „od środka” — autorzy od lat przybliżają chińską rzeczywistość również w ramach projektu „Mao Powiedziane”, a teraz swoje obserwacje zebrali w formie książki.
Choć tytuł może sugerować skupienie się wyłącznie na jednym aspekcie życia — polityce populacyjnej — w rzeczywistości jest ona jedynie punktem wyjścia do znacznie szerszej opowieści o współczesnym społeczeństwie chińskim. Autorzy cofają się do końca lat 70., kiedy narodził się pomysł polityki jednego dziecka, pokazując, jak władza próbowała nad nim zapanować. Kluczowy okazuje się jednak obraz dzisiejszych rodzin funkcjonujących już w modelu 2+1 oraz konsekwencje decyzji sprzed dekad, które są odczuwalne do dziś.
Książka porusza bardzo szerokie spektrum tematów — od skrajnie trudnych i wręcz makabrycznych, takich jak przymusowe sterylizacje całych wiosek po urodzeniu dziecka, przez masowe aborcje ze względu na płeć, aż po przypadki uśmiercania noworodków. Autorzy opisują również handel dziewczynkami i kupowanie żon, ale nie unikają spojrzenia na bardziej współczesne realia: los dziewczynek przez wieki stawianych niżej niż ich bracia, tzw. dzieci duchów, a także jedynaczki z dużych miast, które dziś mogą liczyć na pełne wsparcie rodziców. Pojawia się również temat mieszkań, które mężczyzna powinien wnieść do małżeństwa, podczas gdy córki rzadko mogą liczyć na podobną pomoc ze strony rodziny. Zakres poruszanych zagadnień jest szeroki i pokazuje złożoność społecznych realiów Chin.
Istotne miejsce w książce zajmuje także edukacja. W Chinach — podobnie jak w wielu innych krajach Azji — wyścig edukacyjny odgrywa ogromną rolę i ma bezpośredni wpływ na przyszłe życie dzieci. Państwo silnie ingeruje w ten obszar, ograniczając dodatkowe, płatne formy nauki na rzecz szkół oraz zajęć prowadzonych w państwowych ośrodkach, co również wpływa na codzienne funkcjonowanie rodzin.
Obraz, który wyłania się z reportażu, pokazuje Chiny jako państwo, które zbyt szybko próbowało wkroczyć w nowoczesny świat. Władza wymusiła określone wybory, często sprzeczne z kulturą i wielowiekową tradycją, co doprowadziło do całej gamy problemów — zarówno kilkadziesiąt lat temu, jak i dziś. Szczególnie mocno wybrzmiewa wątek kobiet — matek i córek — których życie w ogromnym stopniu determinowała płeć. Autorzy pokazują również współczesne konsekwencje demograficznych decyzji: znaczną przewagę liczby mężczyzn, trudności w znalezieniu partnerki, narastającą samotność i nierówności społeczne. Całość dopełnia spojrzenie zarówno z perspektywy wielkich metropolii, jak i małych, słabiej rozwiniętych wiosek, co pozwala lepiej zrozumieć skalę i zróżnicowanie problemów.
Reportaż czyta się bardzo dobrze dzięki lekkiemu i płynnemu językowi. Autorzy w ciekawy sposób łączą odwołania do źródeł z historiami konkretnych bohaterów, których losy przybliżają czytelnikowi opisywane zagadnienia. Dodatkowym atutem jest obszerna bibliografia, pozwalająca pogłębić poruszane w książce tematy.
Chiny jednego dziecka to pozycja, która zbiera wiele wątków i pokazuje współczesne społeczeństwo chińskie przez pryzmat doświadczeń związanych z polityką jednego dziecka. Lektura przyniosła mi nową wiedzę o Kraju Środka — część tematów była dla mnie zupełnie nowa, inne znałam jedynie pobieżnie. To książka zdecydowanie warta uwagi, ukazująca Chiny przede wszystkim od strony społecznej, nierozerwalnie związanej z decyzjami państwa.
- Autor: Sochoń Piotr, Truszczyńska Weronika, Urban Nadia
- Tytuł: Chiny jednego dziecka
- Wydawnictwo: Znak Literanova
- Liczba stron: 372
- Premiera: 26 listopad 2025
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Dziękuję za każdy zostawiony komentarz.